Willemijn ter Hart-Koopal wint eerste NTs-scriptieprijs

Zaterdag 13 mei, een prachtige, zonnige dag. Een mooie dag om de winnaar van de eerste NTs-scriptieprijs bekend te maken. Dat gebeurt tijdens een bijeenkomst in de Wachendorffzaal in de mooie Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht.

NTs-voorzitter Kees Lever heet iedereen van harte welkom en legt uit waarom het bestuur van de Tuinenstichting een scriptieprijs in het leven heeft geroepen: “De NTs heeft drie kurken waar zij op drijft: haar vrienden, haar vrijwilligers en kennis. We merken iedere dag dat nieuwe inzichten en documentatie nodig zijn omdat we als kenniscentrum voor groen erfgoed willen functioneren. Ontwerp en onderzoek gaan daarbij hand in hand, net zoals praktijk en theorie. Dat is ook goed terug te zien in de scripties die de genomineerden hebben ingediend.”

Daarna is het woord aan Anne Wolff, docent Tuingeschiedenis en ontworpen landschapsgeschiedenis en projectleider van het Kenniscentrum Landschap (RUG), en lid van de scriptieprijsjury. Zij houdt een inleiding over ‘De band tussen tuin en educatie’. Zij vertelt over het brede scala aan groen onderwijs dat in Nederland bestaat en zoomt in op het thema ‘tuin’, dat centraal staat in de genomineerde scripties. Maar de tuin omschrijft zij ook als een onderwijsmetafoor: “De leraar is een tuinier die de klas als tuin onderhoudt.” Die metafoor gaat terug tot in de klassieke oudheid, en staat ook centraal in de opvoedkundige principes van de Franse filosoof Jean-Jacques Rousseau in zijn roman ‘Émile, ou De l’éducation’ (1762).

Over de omgeving waar we in afwachting zijn van het juryrapport, vertelt Ivo van Capel, biotechnicus van de Botanische Tuinen. De Utrechtse Botanische Tuinen behoren tot de oudste – na die van Leiden en Amsterdam – nog bestaande universitaire tuinen van Nederland en zijn opgericht in 1639. De zaal waar de prijsuitreiking plaatsvindt, is vernoemd naar Evert Jacob Van Wachendorff, van 1743-1758 hoogleraar geneeskunde, plantkunde en scheikunde aan de Universiteit van Utrecht. Vanaf het begin, en nog steeds, is de collectie van de tuinen gefocussed op de flora van Zuid- en Midden-Amerika. We worden uitgenodigd de kassen, inclusief de vlinderkas, en tuinen in de pauze, of na afloop, te gaan bekijken. En daar leent het weer zich prima voor.

Van links naar rechts: Heilien Tonckens, Willemijn ter Hart, Elena Dobretsova,
Jessica Boentges, Dirco Kok, Anne Wolff en Johan Carel Bierens de Haan

Dan is het toch echt tijd voor de bekendmaking van de winnaar en de prijsuitreiking. Heilien Tonckens, groenontwerper, tuin- en landschapsadviseur en stinzenplantenexpert, voert de spanning op als zij namens de driekoppige jury – met, naast Heilien en Anne, ook Johan Carel Bierens de Haan, oud-hoofdconservator van Paleis Het Loo en nu onder andere voorzitter van Tuinhistorisch Genootschap Cascade – het juryrapport presenteert. De vier genomineerden zijn: Dirco Kok (WUR, 2021) met zijn scriptie ‘To unlock the potentials of green urban cemeteries’, Jessica Boentges (Universiteit Leiden, 2022) met haar ‘Representations of Japanese gardens in the West at the turn of the 20th century’, Willemijn ter Hart-Koopal (RUG, 2022) met haar scriptie ‘Grootstal – Het landgoed als sitopia’ en Elena Dobretsova (Academie van Bouwkunst, 2022) met haar scriptie ‘The palimpsest of peatlands’.

“Zowel de uiteenlopende onderwerpen als de invalshoek van de genomineerde scripties maakten het niet eenvoudig de inzendingen te vergelijken. Toch is het ons gelukt uit vier gelijkwaardige kandidaten een winnaar aan te wijzen, en daarbij waren wij unaniem.” Voordat zij het geheim van de winnaar verklapt, vertelt Heilien eerst kort iets over de vier inzendingen, om de spanning er nog even in te houden. Dan breekt het moment suprême aan: “De winnaar van de eerste scriptieprijs van de NTs 2023 is … Willemijn ter Hart-Koopal. Uiteindelijk vond de jury de betekenis van haar scriptie voor datgene waar de NTs voor staat, doorslaggevend: het behoud en de toekomst van groen erfgoed, met daarbij aandacht voor sociale aspecten, de klimaatproblematiek en dergelijke. Die aansluiting was er volgens de jury in haar scriptie net iets meer dan bij de andere inzendingen, en dat wil de jury belonen. Willemijn, namens het bestuur, de jury en het bureau: van harte gefeliciteerd!” En zij overhandigt Willemijn de symbolische cheque, goed voor een bedrag van 1.500 euro, vrij te besteden.

Tot slot geeft Willemijn een toelichting op haar scriptie, waarbij één van haar slotopmerkingen is dat “landgoederen een interessante rol kunnen spelen in het dichten van de kloof tussen productie en consumptie van ons voedsel. Daarvoor is integrale wet- en regelgeving nodig, maar ook technische én sociale innovatie, en een landgoedmodel waarbij ecologie, sociologie en economie in balans zijn. Tot slot is een (financiële) waardering voor maatschappelijkewaardencreatie van belang. Kortom: er is mooi werk aan de winkel!”

Natuurlijk zijn er ook bloemen voor Willemijn en de andere genomineerden. Zogeheten slow flowers, in dit geval, want in 2018 heeft Willemijn Slow Flowers Nederland opgericht: een platform voor telers, bloemisten en ateliers die biologische of ‘slow flower’ bloemen zonder pesticiden telen en verwerken. Er zijn woorden van dank voor de jury en de pre-jury die de voorselectie heeft gedaan en voor het bureau voor de ondersteuning van de (pre)jury en de organisatie van de dag. Tijd voor een drankje!