Arboretum Westeresch, Vlagtwedde (GR)

Voor de maand november heeft de Open Tuinencommissie gekozen voor het Arboretum Westeresch van Jan Loots en Stijnie Veendorp in het Groningse Vlagtwedde (Open Tuinen Gids, nr. 17).

In de tweede helft van de twintigste eeuw is het Groningse landschap van kleine gevarieerde weiden en akkertjes veranderd een efficiënt landbouwgebied met een verschraalde natuur. Jan Loots heeft als landmeter bij de ruilverkaveling zelfs bijgedragen aan die verschraling.

In hun tuin van 6.000 m2 aan de Ruiten Aa wilden zij wat terug geven aan de natuur. In plaats van een bloementuin, die in de loop van de nazomer inzakt qua kleur, begonnen zij in het jaar 2000 een Arboretum, dat zij speciaal inrichtten voor bomen en struiken met een bijzondere herfstkleur.

Zij verheugen zich sindsdien elk jaar opnieuw op de herfstperiode. Vanaf augustus-september ziet het Arboretum er elke dag anders uit en dat duurt tot ver in november. Het is in kleuren en geuren een paradijs voor flora en fauna.

De geur van deze lindebloesem, Tilia henryana, ruik je al op grote afstand. Het is een insectenmagneet die bloeit vanaf eind september tot in oktober en dat weten de rondvliegende insecten ook, ze maken er massaal gebruik van.

Dat kleurenspektakel is al jaren vooraf geregisseerd, door vooral in de herfst kwekerijen en Arboreta te bezoeken. De kleur van deze Acer palmatum ‘Shishigashira’ verandert meerdere keren, het is net een toverbal. In optima forma zie hem al op grote afstand vlammen. Om te zorgen dat je de kleur krijgt die je hebben wilt is het wel nodig om in de herfst kwekerijen te bezoeken en de boom met de gewenste kleurschakering te reserveren. Ophalen en planten kan dan nadat het blad gevallen is.

Die kleurkeuze is van belang voor veel van de bomen in het arboretum zoals hier de Carpinus betulus pendula, de treurhaagbeuk, in combinatie met verschillende groen, geel en grijs tinten.

De weinig voorkomende Sapium japonicum is een struik met spectaculaire herfstkleuren er zijn niet veel planten met zo’n betoverende herfstkleur.

Een van de meest spectaculaire bomen in de herfst is de hier afgebeelde goudgele Ginkgo biloba ‘Tit’, de zuilvormige Japanse notenboom. Deze komt mooi uit tegen de achtergrond de donkere Picea orientalis.

De valse Christusdoorn, Gleditsia japonica, geeft een sprookjesachtige sfeer als hij in oktober plotseling zijn prachtige lichtgele herfsttooi laat vallen. Het is jammer om dat weg te halen, dus blijft het wel een poosje liggen.

Ook nadat het meeste blad van de loofbomen gevallen is blijft Arboretum Westeresch interessant door de aanwezigheid van diverse coniferen, zoals de treurende Servisch spar, Picea omorika Pendula, achterin en de schijncipres, Chamaecyparis obtusa ‘Stadtlohn’ op de voorgrond. Samen met de ruim 2 meter hoge hagen geven zij structuur en bieden in de winter voldoende beschutting tegen weersinvloeden en nest- en slaapgelegenheid voor diverse vogelsoorten

De goudes, Fraxinus excelsior ‘Jaspidea’ is van augustus tot ver in oktober goudgeel. Hierdoor valt hij in Arboretum Westeresch al vanaf grote afstand op. Het is een passende boom in deze omgeving, hij is beeldbepalend in veel oude historische boerderijtuinen (slingertuinen) in de regio.

Vorig jaar is een Oranjerie geplaatst, type ‘Cathedral’ met de afmetingen van 4,60 x 6,80 meter. Dit is nu de bloemen en geurkamer. Het is een koude kas waar planten die niet tegen de vorst kunnen in de late herfst ingezet worden.